Tijdens de Opleiding Schoolleider op een vrijeschool basis- en vakbekwaam schrijven deelnemers een column over onderwijsontwikkeling. Ook ambitie om door te groeien naar een leidinggevende plek in de school? Meld je hier aan voor de infobijeenkomst.
Scholen gedijen door een overvloed aan leraren, is de hoofdboodschap van de Onderwijsraad aan de politiek. Een rijk en afwisselend lesprogramma en minder leerlingen per leraar bleek de oplossing. De verhouding tussen vraag en aanbod is geheel in balans gekomen. Er is een enorme aanwas aan bevoegde leraren, vooral in de randstad. Onderwijsassistenten en praktijkbegeleiders werken weer volop aan verrijkende activiteiten en klas-overstijgende projecten. Scholen hebben ruimschoots middelen ter beschikking om extra ondersteunend personeel aan te nemen. Veel leerkrachten geven aan te willen werken op scholen in achterstandswijken, waar zij merken dat ze echt het verschil maken. Zij ervaren dat de administratieve vrijheid het beroep nog aantrekkelijker maakt. De prognoses voor de komende jaren zien er dan ook veelbelovend uit. De zij-instroom van mensen die overstappen naar het onderwijs groeit nog altijd. Code rood, zoals in 2017 de leus luidde van de acties tegen een lerarentekort, heeft plaatsgemaakt voor altijd en overal code groen. Om alle toekomstige, goedopgeleide leraren een werkplek te kunnen bieden, aldus politiek Den Haag, moet het ministerie overgaan tot het verder verkleinen van de klassen. Met 15% minder kinderen per leraar is het tekort aan leerlingen in één klap verdwenen.
‘De titanenstrijd tegen het lerarentekort.’ Kopt het Onderwijsblad, van de AOB (2024). Op de voorkant zien we iemand met haren in scheiding, colbertje, hemd in de broek, verslagen hangend in de boksring. Is dit het beeld van de staat van het onderwijs? De beleidsmaker die het spoor bijster is? Of de leraar zelf? Scholen moeten leren leven met het lerarentekort is de hoofdboodschap van de Onderwijsraad aan de politiek. Minder lesuren voor leerlingen en meer leerlingen per leraar is de oplossing. Politici lijken het gevecht tegen het lerarentekort op te geven, blijkt uit de ondertitel. Wie ‘onderwijs’ googelt treft vooral artikelen over het wegkwijnend onderwijs, afnemende prestaties en leraren die bezwijken onder toenemende werkdruk.
Maar wat willen we uitstralen over de kracht van onderwijs? Welke kop verdient een plek op de titelpagina van een vaktijdschrift? Hoe spreken we over het ambacht van de leraar? Met welke woorden doen we in de beeldvorming recht aan de rijkdom van het onderwijs? Waar openbaart zich de schoonheid?
Vergroten artikelen over werkdruk de werkdruk? En andersom; vergroten artikelen over werkplezier het werkplezier? Niemand is erbij gebaat als het onderwijs afgebeeld wordt als een verloren strijd. Wat zou er gebeuren wanneer we een omgekeerde benadering hanteren? We schrijven over het werkplezier van de leraar, over de schoonheid van het kunstenaarschap, de autonomie van de leraar en de ruimte om te mogen leren. Over een werkplek waar elke dag van betekenis is, waar ruimte wordt gemaakt voor de ontwikkeling van opgroeiende kinderen. Over een werkplek waar vallen en opstaan tot de orde van de dag behoren. Waar holistisch werken uitgangspunt is en gezondmakend onderwijs het streven. Over een school waar elke dag muziek klinkt en waar levende verhalen worden verteld. Waar kinderen blij zijn om hun meester of juf weer te zien. Waar oog is voor grote en kleine overwinningen. Waar wordt gelachen en bij tranen wordt getroost.
Onze scholen zijn geen strijdtoneel tegen achterstanden en tekorten, maar bloeiende gemeenschappen waar leraren met bezieling en plezier werken aan de ontwikkeling van jonge mensen. We kunnen met zorgvuldig gekozen woorden en een hernieuwde blik de kwaliteiten van ons onderwijs belichten. Met een positieve benadering bouwen we aan het beeld van een inspirerend onderwijslandschap, waar bevlogen mensen willen werken en zich welkom voelen. We doen recht aan de onderwijsprofessionals die er dagelijks met toewijding werken en nemen zelf onze verantwoordelijkheid door een stap te zetten in een antwoord op het lerarentekort.
Hopelijk prijkt dan toekomstig als kop op het onderwijsblad: ‘Het lerarentekort opgelost: De stralende toekomst van het onderwijs’.
Jasper Postema (Vrijeschool Kairos, Amsterdam), deelnemer aan de schoolleidersopleiding: Schoolleider Basisbekwaam