Geplaatst op door

Vrijescholen in Zuid-Afrika – Zenzeleni Waldorf School in Kaapstad

Hoewel de toeristische sector goed draait, heeft Zuid-Afrika een negatief imago gekregen de afgelopen jaren.  De geschiedenis was best roerig. Met de afschaffing van de apartheid in 1990 werd verkondigd dat er gelijke kansen voor iedereen zouden komen. De uitvoering lukte maar sporadisch en kreeg een rauwe bijsmaak. Hier geldt: red jezelf, vind manieren om overeind te blijven. Met veel grote problemen, zoals elektriciteitsuitval, watertekort, wegvallen van het treinnetwerk en het failliet van South African Airlines. Iedereen zoekt nu zijn weg. Jaarlijks komen er veel vluchtelingen uit omliggende landen naar Zuid-Afrika, nog steeds het welvarendste land in de regio, en dus aantrekkelijk voor mensen op zoek naar werk. Het overgrote deel van de inwoners van Kaapstad leeft in de arme wijken, ook wel ‘informal settlements’ genoemd. De Rand, het betaalmiddel, is zwak. En de natuur laat van zich horen met recent veel overstromingen en bosbranden.

 

Township Kayelitsha

Op de uitgestrekte Kaapse vlakte zijn gemeenschappen ontstaan. Khayelitsha ligt op een lage vlakte zandgrond met nauwelijks tot geen begroeiing. Kleine huisjes werden gebouwd, families trokken na de afschaffing van de apartheid uit de binnenlanden naar de Kaap in de hoop op werk. Langzaam maar zeker ontstonden er wijken, steeds groter, met huizen van steen, maar ook met veel illegale huisjes van golfplaten, hout en rondzwervend afval. Khayelitsha is de grootste en gevaarlijkste township van Kaapstad, met 2 miljoen inwoners. Khayelitsha betekent ‘nieuw thuis’ in isiXhosa, de taal van de grootste bevolkingsgroep van het land, de Xhosa, en groeit nog altijd. Veel inwoners zijn werkloos. Je ziet er veel ondernemende jongeren.

 

Waldorf School Zenzeleni

Te midden van Khayelitsa ligt Waldorf School Zenzeleni, die in 1999 opgericht werd door een groep ouders wiens kinderen naar het Noluthando Day Care Centre gingen, dat werd gerund door kleuterjuf Mavis Mbaba. Zij deed haar vrijeschoolopleiding via het Centre for Creative Education (CCE) in Kaapstad. Na de start met 1 lokaal zijn ze steeds verder uitgebreid tot momenteel 224 leerlingen, van kleuterklas tot en met klas 7. Inmiddels werken verschillende docenten van het CCE op Zenzeleni als klassenleerkracht. 70% van de kinderen woont in Khayelitsha zelf, 30% komt uit de omgeving van Khayelitsha en maakt gebruik van transporttaxi’s. Zuid-Afrika is een land met grote verschillen. Voor veel gezinnen is vrijeschoolonderwijs een keuze vanwege het Engelstalig onderwijs, de kleine klassen en de extra vakken die kinderen voorbereiden op een betere toekomst.

 

Het leerkrachtenteam, opgeleid aan het CCEopleidingsinstituut voor vrijeschoolonderwijs, runt de school en neemt gezamenlijk besluiten. Er is net als op andere vrijescholen in Zuid-Afrika geen aparte directie. Huidige CCE-studenten komen een praktijksessie doen op Zenzeleni, Workplace Integrated Learning (WIL) genoemd.

 

Het curriculum dat de leerkrachten hanteren is grotendeels op het christendom gebaseerd gezien de christelijke populatie van de school. De leerkrachten verweven wel verhalen uit de eigen cultuur in het onderwijs, dit noemen zij ‘african influenced waldorf curriculum’. Leerkrachten worstelen met de balans tussen het vrijeschoolcurriculum en het academische leerplan, het landelijke curriculum dat zij dienen te volgen voor financiele steun. Omdat zij voor een deel afhankelijk zijn van overheidssubsidie, is het noodzakelijk dat zij naast het vrijeschoolcurriculum ook aan dit academische leerplan voldoen.

 

Zenzeleni is een fijne en veilige plek voor al die kinderen die opgroeien in een wereld vol geweld en armoede. Op school vinden zij de veiligheid en geborgenheid. De rijkdom van de vertelstof en de kunstzinnige vakken doet de kinderen bloeien. Zij maken kennis met verhalen uit de verschillende culturen die dit land rijk is, maar ook met verhalen van culturen van het hele afrikaanse continent. Voor de kinderen vormen de leerkrachten een levend voorbeeld van samen leven en werken vanuit verschillende achtergronden, levensovertuigingen en inkomensniveau. Kinderen gaan hier heel graag naar school.

 

Wil je dit initiatief steunen, dan kunt u doneren op NL 03 TRIO 0212195050 t.n.v. Stichting Internationaal Hulpfonds onder vermelding van “Zuid-Afrika”.

Geplaatst op door

Nieuw boek en workshop De omweg als kortste verbinding

Paul van Meurs en Gea Weeren brengen het boek De omweg als kortste verbinding, Pedagogische oefeningen uit.

 

Hoewel de nadruk steeds meer op rekenen en taal ligt, is het belangrijk om juist ook aandacht te besteden aan motorische vaardigheden in relatie tot concentratie en taakgerichtheid en daarmee de leervoorwaarden te vergroten.

Met pedagogische oefeningen werken we aan vaardigheden of vermogens die kinderen nodig hebben om te kunnen leren. Het is een goede vervanger van het niet meer uitgegeven boek Spelend oefenen van Paul. In de afgelopen jaren hebben Paul en Gea een reeks oefeningen verzameld en ontwikkeld die op allerlei gebieden kan werken; een verzameling die vanuit eigen ideeën alleen maar verder kan groeien.

 

Met een pedagogische oefening wil je gericht werken aan bepaalde basisvaardigheden, dit kan met een individueel kind, een klein groepje of de hele klas, zoals het verder ontwikkelen van de motorische vaardigheden, het ontwikkelen van (m.n. de onderste 4) zintuigen, het versterken van de concentratie en taakgerichtheid, werken aan de executieve functiesen het gezond ontwikkelen van de drie zielenkwaliteiten denken, voelen en willen.”

 

Bestel het nieuwe boek op gestes.kunst@gmail.com. € 19.50 per stuk.

 

Workshop Pedagogische oefeningen
Tegelijk met de komst van dit nieuwe boek bieden Paul en Gea een workshop aan op 11 september as. Ze doen samen een tal van oefeningen uit het boek. En je ontvangt ook het boek bij deze workshop.

 

Specificaties

Woensdag 11 september 2024, 14:00-17:00 uur, basisschool Tiliander, Tilburg, Lange Nieuwstraat 189. €25,- per persoon (workshop +boek)

 

Aanmelden: gestes.kunst@gmail.com

 

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Paul van Meurs op p.v.meurs@bvs-schooladvies.nl en 06-13 54 29 06.

Geplaatst op door

Vrijescholen in Oekraïne – ervaringen van Karel Post Uiterweer

Karel Post Uiterweer gaf vanaf 1992 samen met zijn vrouw korte cursussen aan het Waldorf-seminarium in Sint Petersburg (Piter), Rusland. Vijftien jaar lang lieten ze in de korte schoolvakanties studenten die zich om wilden scholen, kennis maken met de pedagogiek van de vrijeschool. De cursisten kwamen uit verschillende plaatsen, zoals Piter en bijvoorbeeld Kyiv, Oekraïne. Lees hierbij een verslag van zijn ervaringen en waarnemingen.

 

Vrijescholen in Oekraïne

Er zijn zes vrijescholen in Oekraïne, plus enkele initiatieven. De eerste begonnen al in de jaren ’90, zoals in Odessa en Kyiv. De scholen gaan zo veel mogelijk door in oorlogstijd, zoals in Zaporizja  door de bombardementen in een huiskamer en net als in Charkiv als het nodig is in veilige ondergrondse ruimtes. Ondertussen is een aantal leerlingen in het buitenland met hun moeders.

 

Oekraïne heeft een rijke folklore en de vrijescholen zetten in ieder geval sprookjes en fabels daarvan in. Het Oekraïense volk is een vermenging van veel minderheden; er zijn 12 regio’s met elke een eigen karakter en tradities. Zo wonen er in de streek bij de Karpaten 100.000 Joden, wat bijvoorbeeld sterk afwijkt van de kuststreek rond Odessa. Er is sinds een jaar of zes een nationale opleiding in Kyiv, maar de scholen zijn heel verschillend.

 

Antroposofie in Oekraïne en Rusland

In Oekraïne -en ook in Rusland- was de antroposofie niet onbekend; bij enkele mensen in de grote steden waren er ook tijdens het Sovjetbewind antroposofen. Ik logeerde bij een oude dame in Sint Petersburg in 1991. Ze had  allerlei vloeipapieren figuren op haar ramen. De spirituele basis van de geesteswetenschap is een groot verlangen bij mensen. Maar het werken aan innerlijke vrijheid en los komen van allerlei kerkelijke en politieke autoriteit is nog een lange weg. Zo werden de eerste voordrachten over de  pedagogiek zo letterlijk mogelijk opgeschreven én uitgevoerd. In een reguliere Russische klas waar ik op bezoek was, werden geen vragen gesteld en de leerlingen stonden allemaal in de houding  naast hun bank. Toen ik hen iets vroeg -het werd vertaald- kwam er geen reactie.

 

Studenten aan het seminarium

De meeste van de studenten die aan het seminarium opgeleid zijn, hadden een technische opleiding gedaan zonder daarmee ook beroepshalve aan de slag te gaan. Aangetrokken door alternatieve vormen van onderwijs uit het westen en door de spiritualiteit van de antroposofie kwamen zij naar het seminarium. Ze volgden een driejarige opleiding met enkele stages, onder andere op Nederlandse vrijescholen. Een aantal van hen werkt nu aan de twee grote vrijescholen in Piter of in een losse kleuterklas.

 

Tijdens ons bezoek aan cursist Ljesja Muzytschenko in Oekraïne raakten we onder de indruk van het prachtige oude Kyiv. Op de eindreis met mijn 12de klas in 1999 bezochten we de stad en werden ontvangen door kleutermeester Anatoly, in een eerder leven piloot.

 

In 2022 kregen we weer contact met Ljesja en haar man, die inmiddels naar het front was getrokken om de Russen tegen te houden. De oorlog met Rusland raakte ons diep, zeker ook doordat de contacten met Russische vrienden vrijwel ophielden. Ljesja was docent op het seminarium en vroeg mij of ik iets kon bijdragen aan de Waldorfopleiding in Kyiv. De studenten hadden door de inval van de Russen deels hun toevlucht gezocht in verschillende landen op de wereld, van Canada tot Israël, dus ik verzorgde online cursussen over het leerplan, geschiedenis, aardrijkskunde en menskunde. Door in te spelen op hun vragen over de inhoud en met korte meditatieve opdrachten ging de inhoud van de menskunde voor hen leven.

 

Karel Post Uiterweer

Geplaatst op door

De meerwaarde van een analyse van de basisvaardigheden – een praktijkervaring

Vanaf het begin van schooljaar 2023-2024 ondersteunt onze adviseur Ninke Beunk het Karel de Grote College (KGC) bij de analyse van basisvaardigheden. Het KGC heeft subsidie ontvangen voor verbetering van basisvaardigheden. Zij werken met dia-toetsen in de klassen 7, 8 en 9. Middels een 0-meting vulden ze een rapport met gegevens waarin inzichtelijk werd hoe klassen, niveaus en leerlingen ervoor staan op taal en rekenvaardigheden in de onderbouw. Door naast deze data ook de toetsen van de hogere klassen te analyseren beschikt KGC nu over een totaaloverzicht op data van haar leerlingen met betrekking tot basisvaardigheden.

 

Ninke heeft met de coördinatoren taal & rekenen en de rector een lijst met interventies opgesteld en aan de menukaart[1] gekoppeld. Met de nieuwe data in juni 2024 kijken ze hoe de voortgang is en of ingezette interventies daarop van invloed zijn geweest. De komende jaren kan KGC op voortgang analyseren en gerichte interventies inzetten waar dat nodig is.

 

‘Het geeft KGC inzicht hoe de leerlingen scoren op de basisvaardigheden, welke gebieden aandacht vragen en op welke wijze interventies ingezet kunnen worden die aantoonbaar effect sorteren’. – Ardan Aldershof, rector Karel de Grote College

 

Ninke: “Wat ik persoonlijk erg waardevol en als verrassend heb ervaren met dit proces is wat objectieve data kunnen betekenen in de stap naar de pedagogische grondslag die binnen het (vrijeschool)onderwijs zo belangrijk is. Mijn eigen scepticisme op waardering van een harde kwalitatieve dataverzameling en de daadwerkelijke betekenis van al die cijfers is met de uitvoering van dit proces 180 graden gekanteld. Het zorgt voor dialoog met elkaar, het geeft bewustwording op ‘waar kijken we nu eigenlijk naar’, het is een handvat om vanuit gezamenlijkheid te kijken wat er nodig is in het onderwijs. Het betekent dat docenten moeten praten over hun vak en wat zij daarbinnen doen, dat ze even uitzoomen op hun eigen vak om het grotere geheel te kunnen overzien. En het geeft vervolgens ‘aha’ en ‘o ja’ momenten, maar ook inzicht en de wens te willen verbeteren met elkaar.”

 

Mocht jouw school ook een verbeterslag willen maken en daarbij hulp kunnen gebruiken: Vanuit BVS-schooladvies kunnen we hierbij ondersteunen en de eerste opzet naar analyses helpen zodat het daarna binnen de school voortgezet kan worden.

 

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Ninke Beunk op n.beunk@bvs-schooladvies.nl en 06-29 33 35 61.

[1] https://www.nponderwijs.nl/basisvaardigheden & https://www.nponderwijs.nl/po-en-vo/aan-de-slag

 

Kunstwerk: leerling, Mercurius College Delft

Geplaatst op door

Onze nieuwe postmaster schoolpsycholoog!

Dit voorjaar studeerde onze schoolpsycholoog en onderwijsadviseur Noor Zomerman af aan de tweejarige postmasteropleiding Registerpsycholoog Kinder & Jeugd NIP/ Schoolpsycholoog bij RINO-groep.

 

Noor: “Met mijn werk bij BVS-schooladvies als basis voor deze opleiding mocht ik mij twee jaar lang elke week onderdompelen in inspirerend onderwijs óver onderwijs en de mensen die zich daarin bewegen. Met het bereiken van deze mijlpaal is het een mooie gelegenheid om de schoolpsycholoog in deze nieuwsbrief eens in de schijnwerpers te zetten.

 

Kinderen vragen het weleens: ‘wat doe je dan de hele dag op een school?’ Dat is aan de ene kant altijd lastig om te beantwoorden, want elke dag is anders, maar aan de andere kant is het heel simpel om aan de kinderen uit te leggen: we werken samen met de kinderen, de juffen en meesters en de baas van de school. Samen vinden we een manier waarop iedereen fijn kan leren.

 

‘Hoe doet de schoolpsycholoog dat dan?’ Dat verschilt natuurlijk enigszins; per werkplek kunnen er accenten zijn en per schoolpsycholoog zijn er eigen interesses, maar over het algemeen houden we ons bezig met de volgende taken:

Door op de scholen bij te dragen op álle lagen, van leerling, ouder en leerkracht tot schoolbreed en bovenschools beleid, dragen we bij aan het steeds te verbeteren van het (vrijeschool-)onderwijs en het passend te maken. De schoolpsycholoog coacht of begeleidt leerkrachten op pedagogisch en didactisch handelen, werkt met een team leerkrachten aan een thema of denkt mee met de directeur en de intern begeleider over het verbeteren van onderwijs en het uitzetten van beleid. Als het nodig is, wordt diagnostisch onderzoek gedaan.

 

Met de opgedane ervaringen, kennis en vaardigheden ben ik blij om als schoolpsycholoog bij BVS-schooladvies verder bij te dragen aan mooi (vrijeschool)onderwijs! Ik denk op scholen graag mee over handelingsgericht werken, opbrengstgericht werken en onderwijskwaliteit in de school, haal veel plezier uit het begeleiden op effectief leerkrachthandelen en het begeleiden/coachen van intern begeleiders. Tenslotte, wanneer er vragen zijn rondom het leren van leerlingen doe ik diagnostisch onderzoek om passende handelingsadviezen te kunnen geven. Mijn speciale interesse ligt bij de dyslexie en dyscalculie.”

Geplaatst op door

Uitnodiging Dag van de fenomenologie 25 mei 2024

Initiatiefgroep Fenomenologie organiseert dit jaar haar Dag van de fenomenologie op 25 mei 2024 op Rudolf Steiner College en de prachtige schooltuinderij Vrij Waterland in Haarlem. Ben je onder- en/of bovenbouwleerkracht, ouder of belangstellende? We vragen je hartelijk om mee te doen aan deze ‘voedende dag voor de ziel’, zoals een leerkracht het onlangs formuleerde.

 

Waarom fenomenologie?

Fenomenologie is een manier van werken die al vanaf het eerste begin in 1918 deel uitmaakt van de vrijeschoolse aanpak in vakken als natuurkunde, aardrijkskunde, biologie. Voor veel leraren, van onderbouw tot en met bovenbouw, is de fenomenologische aanpak daarnaast een geliefd scholingsmiddel. Dit jaar staat de Dag van de Fenomenologie dan ook in het teken van de bijdrage die deze werkwijze levert aan de ontwikkeling van leerlingen op school én aan de persoonlijke ontwikkeling van mensen die hun verhouding tot de natuur willen intensiveren.

 

Leraren kunnen op deze dag veel inspiratie opdoen, zoals blijkt uit het bijgaande programma. Ook voor ouders kan fenomenologie een eyeopener zijn.

 

Schrijf je in met een mail aan dagvandefenomenologie@outlook.com en als je wil, nodig anderen uit. €60,- per persoon (studenten €40,-). Bekijk hier de flyer.

 

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Wolter Bos op wolterbosamsterdam@gmail.com en 06-40 75 61 36.

Met hartelijke groet ,

Wolter Bos, namens de initiatiefgroep

Geplaatst op door

Vrijescholen in Afrika – Zanzibar

Het Internationaal Hulp Fonds, vrijwilligersorganisatie voor vrijeschoolpedagogie, biedt steun aan projecten buiten Nederland die vernieuwing van opvoeding en onderwijs nastreven met de vrijeschoolpedagogie als uitgangspunt. Medewerkers die verantwoordelijk zijn voor een bepaalde regio maken regelmatig reizen langs de scholen. Reiny Jobse, portefeuille Oost-Afrika, Zimbabwe en Malawi bracht dit jaar weer een bezoek aan Zanzibar.

 

Op de Islamitische CEF Rudolf Steiner School Zanzibar (CEFZ) wordt in maart de Ramadan gevierd. Volgens de Australische Judi Palmer die in 2014 deze school oprichtte en Suzanne van Tongeren, een Nederlandse vrijeschoolleerkracht die er een halfjaar verbleef, zijn er veel overeenkomsten tussen wat het vrijeschoolonderwijs voorstaat en de islamitische religie zoals zij die op Zanzibar leerden kennen. Dat blijkt ook uit het curriculum dat zij uitwerkten; de eeuwenoude Arabische literatuur biedt genoeg vertelstof: heldenverhalen, ridderverhalen, parabels, heiligenlegenden, sprookjes en poëzie. De Bijbelse verhalen die wij in Nederland in de derde klas vertellen komen ook in de Koran voor. En ook in de omgang met elkaar, de zorg voor armen, de eerbied en het  respect voor de natuur vinden de twee levensrichtingen elkaar. In de ritmische dagindeling zien we het gezamenlijk spreuken zeggen, het vijf keer gezamenlijk gebed.


 In CEFZ krijgen de kinderen vier dagen per week na de Waldorflessen veertig minuten les in reciteren van een imam, die daarvoor op school komt.


Het is dus niet verwonderlijk dat de Ramadan het belangrijkste feest van het jaar is. In de weken voor het Suikerfeest wordt er op de school extra aandacht aan de religie besteed en de kinderen vanaf de vijfde klas mogen ook, als ze dat willen aan de vasten meedoen. Voor de kinderen die op de reguliere scholen les krijgen is dat nauwelijks bijzonder. Zij zitten eigenlijk het hele jaar door elke dag tot negen uur ‘s avonds op school met een lege maag, waar ze weinig anders doen dan teksten uit de koran uit hun hoofd leren.


Op CEFZ krijgen de kinderen elke dag tweemaal een gezonde maaltijd, met verse vruchten uit de tuin van de school, eieren van de kippen en honing van de bijen. Omdat ze zelf de vruchten plukken en de dieren verzorgen ontwikkelen ze eerbied voor wat leeft en groeit. Eten is dan niet zomaar vanzelfsprekend, zeker niet voor deze kinderen, die allemaal uit arme gezinnen komen. Ze zijn zeer gemotiveerd om te vasten. En het is ook wel stoer als je het volhoudt. Als de zon ondergaat is er de gelegenheid om wat te eten. Om het extra feestelijk te maken zijn er door de kinderen papieren lampjes gemaakt, die de maaltijd in het donker een sprookjesachtig aanzien geven.


En aan het eind komt het grote Suikerfeest. Een van de hoofdsponsors van de school is de manager van het sjieke Hyatt Hotel. Traditiegetrouw komt de chef-kok van het hotel zelf naar de school om de verrukkelijke maaltijd waarop hij trakteert zelf uit te serveren. Op de maandag na het feest komen alle moeders naar de school voor de Byriani, een heerlijke maaltijd, waarna iedereen het gewone leven weer gesterkt kan oppakken.


Ook al is de school ingebed in de islamitische cultuur, de verschillen met de andere scholen op het eiland zijn enorm. Ten eerste zijn alle leerlingen half wees. Dit wil zeggen: vaderloos. Jongens en meisjes krijgen samen onderwijs. Naast alle kunstvakken krijgen ze ook euritmie en hardlopen en zwemmen, elke dag gezonde voeding en vooral persoonlijke aandacht.

Net als in andere scholen gingen de tien leerlingen van de hoogste klas op voor het staatsexamen. Alle tien slaagden voor het examen met de hoogste cijfers (niveau A of B).


Van de reguliere scholen slaagde slechts 15 % van de leerlingen, geen met A of B niveau. De leerlingen van CEFZ willen alle tien doorleren, twee zijn al aangenomen voor een opleiding in clinical medicine, het diploma geeft toegang tot een bachelor graad. De anderen zitten nu op een goede middelbare school. Ze krijgen begeleiding en financiële bijstand van CEFZ.

Het is duidelijk: meer zorg en persoonlijke aandacht, goede voeding, betrokkenheid van de moeders bij de school zorgen voor betere schoolresultaten. Voor het volgend jaar worden er weer gesprekken met moeders gevoerd. We gunnen meer kinderen uit de armste gezinnen zo’n kans.  Een nieuwe eerste klas zal dan het Waldorfavontuur beginnen.

We hopen op je steun. NL03TRIO 0212 1950 50 t.n.v. Stichting Internationaal Hulpfonds. Vermeld bij uw overschrijving de code: zanzibar

Geplaatst op door

Basisvaardigheden – burgerschap

Momenteel begeleiden we een aantal scholen bij het opstellen en vormgeven van beleid omtrent de basisvaardigheden. Burgerschap, dat doen we toch al?

 

Hoewel op veel vrijescholen veel aandacht is voor wereldburgerschap, is het met het verschijnen van de conceptkerndoelen bugerschap vo op 6 maart jl. actueler dan ooit om opnieuw naar ons curriculum te kijken en waar nodig te verbeteren of te expliciteren.

 

Adriaan Roland Holstschool heeft dit jaar een werkgroep ingericht, die door ons begeleid wordt om het burgerschapsonderwijs door te ontwikkelen, leerlijnen te ontwerpen en lessenreeksen te ontwikkelen. We formuleren eerst een visie, daarna beleid. Waarbij we ook aandacht besteden aan op welke wijze leraren omgaan met onderlinge verschillen.

 

Opvallend is dat er al heel veel gedaan wordt op de Adriaan Roland Holstschool aan burgerschapsonderwijs. Kunst is om het beleid zo te ontwikkelen dat er lijn in het aanbod komt, aansluitend bij de leeftijdsfasen.

 

Momenteel loopt een aanvraag i.s.m. een aantal vrijescholen om deel te nemen aan een leernetwerk van Expertisepunt burgerschap.

 

Taal, rekenen en digitale geletterdheid

Ook voor taal, rekenen en bij invoering digitale geletterdheid begeleiden we enkele vo-scholen. Allereerst hebben we de basis in kaart gebracht; wat is de visie van de docenten en schoolleiding op digitale geletterdheid en burgerschap op deze vrijeschool? Wat zijn de vaardigheden van de leerlingen op het gebied van rekenen en taal en welke doelen voor de komende jaren horen hierbij? Enkele vraagstukken die we gaandeweg tegenkwamen zijn:

  • Spreken de docenten die rekenvaardigheid in hun vak behandelen wel dezelfde taal bij het uitleggen van de bewerkingen?
  • Kun je alle docenten vragen bij het nakijken van schriften, aandacht te besteden aan het onderwerp spelling?
  • Op welke manieren kijk je naar digitale geletterdheid op een vrijeschool: door de bril van de leeftijdsfasen, van het denken-voelen-willen en het effect op de wezensdelen van het vierledig mensbeeld? Wat betekent voorgaande voor de vorm waarin deze basisvaardigheid wordt aangeboden op school?

 

Het heeft interessante gesprekken op een studiedag opgeleverd. Het proces van ontwikkelen is volop bezig en wat doen we ondertussen al veel op de vrijeschool. Het is inspirerend om met docenten uit te wisselen wat goed onderwijs is.

 

Kunstwerk: Danae de Vries – De Vrije School Den Haag VO

Geplaatst op door

Het lerarentekort opgelost: de stralende toekomst van het onderwijs

Tijdens de Opleiding Schoolleider op een vrijeschool basis- en vakbekwaam schrijven deelnemers een column over onderwijsontwikkeling. Ook ambitie om door te groeien naar een leidinggevende plek in de school? Meld je hier aan voor de infobijeenkomst.

 

Scholen gedijen door een overvloed aan leraren, is de hoofdboodschap van de Onderwijsraad aan de politiek. Een rijk en afwisselend lesprogramma en minder leerlingen per leraar bleek de oplossing. De verhouding tussen vraag en aanbod is geheel in balans gekomen. Er is een enorme aanwas aan bevoegde leraren, vooral in de randstad. Onderwijsassistenten en praktijkbegeleiders werken weer volop aan verrijkende activiteiten en klas-overstijgende projecten. Scholen hebben ruimschoots middelen ter beschikking om extra ondersteunend personeel aan te nemen. Veel leerkrachten geven aan te willen werken op scholen in achterstandswijken, waar zij merken dat ze echt het verschil maken. Zij ervaren dat de administratieve vrijheid het beroep nog aantrekkelijker maakt. De prognoses voor de komende jaren zien er dan ook veelbelovend uit. De zij-instroom van mensen die overstappen naar het onderwijs groeit nog altijd. Code rood, zoals in 2017 de leus luidde van de acties tegen een lerarentekort, heeft plaatsgemaakt voor altijd en overal code groen. Om alle toekomstige, goedopgeleide leraren een werkplek te kunnen bieden, aldus politiek Den Haag, moet het ministerie overgaan tot het verder verkleinen van de klassen. Met 15% minder kinderen per leraar is het tekort aan leerlingen in één klap verdwenen.

 

‘De titanenstrijd tegen het lerarentekort.’ Kopt het Onderwijsblad, van de AOB (2024). Op de voorkant zien we iemand met haren in scheiding, colbertje, hemd in de broek, verslagen hangend in de boksring. Is dit het beeld van de staat van het onderwijs? De beleidsmaker die het spoor bijster is? Of de leraar zelf? Scholen moeten leren leven met het lerarentekort is de hoofdboodschap van de Onderwijsraad aan de politiek. Minder lesuren voor leerlingen en meer leerlingen per leraar is de oplossing. Politici lijken het gevecht tegen het lerarentekort op te geven, blijkt uit de ondertitel. Wie ‘onderwijs’ googelt treft vooral artikelen over het wegkwijnend onderwijs, afnemende prestaties en leraren die bezwijken onder toenemende werkdruk.

 

Maar wat willen we uitstralen over de kracht van onderwijs? Welke kop verdient een plek op de titelpagina van een vaktijdschrift? Hoe spreken we over het ambacht van de leraar? Met welke woorden doen we in de beeldvorming recht aan de rijkdom van het onderwijs? Waar openbaart zich de schoonheid?

 

Vergroten artikelen over werkdruk de werkdruk? En andersom; vergroten artikelen over werkplezier het werkplezier? Niemand is erbij gebaat als het onderwijs afgebeeld wordt als een verloren strijd. Wat zou er gebeuren wanneer we een omgekeerde benadering hanteren? We schrijven over het werkplezier van de leraar, over de schoonheid van het kunstenaarschap, de autonomie van de leraar en de ruimte om te mogen leren. Over een werkplek waar elke dag van betekenis is, waar ruimte wordt gemaakt voor de ontwikkeling van opgroeiende kinderen. Over een werkplek waar vallen en opstaan tot de orde van de dag behoren. Waar holistisch werken uitgangspunt is en gezondmakend onderwijs het streven. Over een school waar elke dag muziek klinkt en waar levende verhalen worden verteld. Waar kinderen blij zijn om hun meester of juf weer te zien. Waar oog is voor grote en kleine overwinningen. Waar wordt gelachen en bij tranen wordt getroost.

 

Onze scholen zijn geen strijdtoneel tegen achterstanden en tekorten, maar bloeiende gemeenschappen waar leraren met bezieling en plezier werken aan de ontwikkeling van jonge mensen. We kunnen met zorgvuldig gekozen woorden en een hernieuwde blik de kwaliteiten van ons onderwijs belichten. Met een positieve benadering bouwen we aan het beeld van een inspirerend onderwijslandschap, waar bevlogen mensen willen werken en zich welkom voelen. We doen recht aan de onderwijsprofessionals die er dagelijks met toewijding werken en nemen zelf onze verantwoordelijkheid door een stap te zetten in een antwoord op het lerarentekort.

 

Hopelijk prijkt dan toekomstig als kop op het onderwijsblad: ‘Het lerarentekort opgelost: De stralende toekomst van het onderwijs’.

 

Jasper Postema (Vrijeschool Kairos, Amsterdam), deelnemer aan de schoolleidersopleiding: Schoolleider Basisbekwaam

Geplaatst op door

Dyscalculie

Getallen zijn overal en we gebruiken ze de hele dag: om de tijd te lezen, om te betalen, om te reizen, eten te wegen, etc. Het is dus ook voorstelbaar dat het hebben van dyscalculie een grote impact op het dagelijks leven heeft. Kinderen met dyscalculie ondervinden ernstige problemen vanwege beperkingen in het rekenen. Bovendien gaan deze beperkingen vaak gepaard met emotionele problemen zoals frustratie, faalangst en/of rekenangst.

 

Dyscalculie is niet te voorkomen: ondanks goed onderwijs en voldoende ondersteuning blijven er moeilijkheden. Maar begrip en ondersteuning kunnen de leerling wel helpen!

 

Dyscalculie komt ongeveer net zo vaak voor als de leerstoornis dyslexie, maar is minder bekend. Dat is jammer, want naast kennis en vaardigheden kan ook de attitude van de leerkracht (en ook de ouders) ten aanzien van rekenen juist een grote invloed hebben op de rekenbeleving en rekenprestaties van leerlingen. Het is daarom belangrijk om kennis over dyscalculie te vergroten om ook leerlingen met dyscalculie adequaat te ondersteunen.

 

Wat zijn kenmerken die doen denken aan dyscalculie?

  • Er is weinig getalbegrip (fouten in uitspreken en noteren van getallen en moeilijkheden met de getallenlijn).
  • Veel moeite met automatisering van eenvoudige rekensommen.
  • Langdurig gebruik van omslachtige rekenstrategieën (bijvoorbeeld tellen op de vingers).
  • Vaak moeite met klokkijken, omgaan met geld.
  • Geen inzicht bij complexe rekentaken terwijl dat bij andere vakken wel sprake is van inzicht.
  • De problemen zijn hardnekkig: extra hulp helpt niet (genoeg).

 

Er valt nog veel meer te zeggen over dyscalculie: wat is het precies? Welke signalen kunnen we in de kleuterklas al zien? Vanaf welke klas kan het vastgesteld worden? Wat is het verschil tussen dyscalculie en rekenproblemen? Hoe herken je rekenangst? Welke rol speelt het denken over de eigen rekenvaardigheden van de leerkracht en/of ouders? Hoe kun je als school toewerken naar een dyscalculieonderzoek? Hoe spelen de verschillende ondersteuningsniveaus daarin een rol? En als een leerling dan de classificatie dyscalculie heeft, wat dan?

 

Wil je op jouw school meer kennis over dyscalculie? Neem dan contact op met Noor Zomerman op n.zomerman@bvs-schooladvies.nl en 030-281 96 56.