Geplaatst op door

Boek – Ontwikkeling van een schoolorganisatie

Half november komt een tweede boek in de serie onderwijs uit, bij uitgeverij Christofoor. In dit boek gaat Hans Passenier in op de ontwikkeling van leiderschap en organisatie in vrijescholen. Hij vindt uitgangspunten die kunnen helpen bij de ontwikkeling van schoolorganisaties en het leiderschap daarvan in de toekomst.

 

Zijn stelling is dat het onderwijs dat gegeven wordt richting gevend moet zijn voor de organisatie en het leiderschap. Ook dat de opvoeder niet een timmerman moet zijn, maar een tuinier, omdat kinderen divers zijn en verschillende mogelijkheden hebben.

 

De horizontale en verticale dimensies zijn richtinggevend voor zowel de blik op het leiderschap als de richting van de organisatie.

 

De schoolgemeenschap blijkt een plaats voor de innerlijke ontwikkeling van ieder individu in die gemeenschap. 

Het boek is verkrijgbaar bij de boekhandel en vanaf nu al te reserveren. ISBN: 9789060389577

Geplaatst op door

Video-intervisie; kijken in elkaars (les)keuken

Veel scholen hebben collegiale lesbezoeken op hun wensenlijstje staan. Ook docenten vertellen vaak dat ze meer bij elkaar in de les zouden willen kijken om van en met elkaar te leren. De praktijk blijkt echter ingewikkelder: geen tussenuren, je lessen kunnen niet opgevangen worden of het vraagt zo veel organisatie en afstemming, dat het er niet van komt. Video-intervisie blijkt een mooie en minder tijdrovende manier te zijn om bij elkaar in de keuken te kijken.

 

Er zijn verschillende manieren waarop de video-intervisie ingezet kan worden, hieronder wordt gekozen voor een vorm waarin er tijd zit tussen de opnames en de video-intervisie. Het kan daarnaast zijn dat je als team met elkaar wil werken aan een gezamenlijk vraagstuk, maar het is ook mogelijk dat elke individuele docent een eigen vraagstuk heeft. In ieder geval is het goed om met elkaar vast te stellen wat de leervraag is. Van elke docent wordt een filmopname van 20 minuten gemaakt, bij voorkeur door een ervaren beeldcoach. De docent heeft zich zo voorbereid dat hij in die 20 minuten oefent zijn leervraag, bijvoorbeeld een nieuwe werkvorm inzetten om leerlingen meer actief te betrekken. Zo weet de beeldcoach waar tijdens het filmen de aandacht op moet liggen. De docent bekijkt de toegestuurde eigen beelden en kiest 2 fragmenten van 2 minuten uit: een fragment waarover hij tevreden is ten aanzien van de leervraag en een fragment waar nog een vraag over is.

 

Met deze beelden komt de docent naar de video-intervisie toe waar hij met ongeveer 5 collega’s naar elkaars beelden gaat kijken. Deze video-intervisie wordt geleid door de beeldcoach volgens een vaste systematiek. In het kijken naar elkaars beelden wordt door de docenten ter plekke geoefend in het feedback geven. Idealiter heeft het hele team daar ook een inleidende middag in gehad: welke vragen stel je, hoe geef je efficiënte feedback en op welke niveaus kun je allemaal feedback geven? Op deze manier heeft de bijeenkomst een soort Droste-effect: in het kijken naar elkaars beelden ben je ook aan het leren met elkaar.

 

Naast de tijdwinst die video-intervisie oplevert (in een sessie van ongeveer 2,5 uur heb je bij vier docenten in de les gekeken en heb je feedback op je eigen lesfragment gehad) werkt het kijken naar beelden als een zeer krachtig middel. Nadat je door het eerste ongemak heen bent van het kijken naar jezelf, ga je je blinde vlekken herkennen of zie je bijvoorbeeld dat een klas eigenlijk veel meer aan het werk is dan je dacht toen je ze allemaal hoorde kletsen en dacht dat niemand werkte. Ook geven de beelden de mogelijkheid om nog eens terug te spoelen, precies te kijken naar de basiscommunicatie of hoe die ene leerling reageert op jou Je kunt met elkaar te sparren over welke andere vraag jij zou kunnen stellen of welke feedback je deze leerling op dat moment ook zou kunnen geven. Tot slot werkt het heel verrijkend voor het team: iedereen is kwetsbaar en wil samen met elkaar verder leren.

 

Mocht je geïnteresseerd zijn in deze video-intervisie voor jouw team of in het inzetten van een (individuele) beeldcoach op jouw school, neem dan contact op met Jeanneke Brosky op j.brosky@bvs-schooladvies.nl en 06-30 17 67 43.

Geplaatst op door

Vrijeschool Castricum: echt vrijeschool zijn in deze tijd

Directeur Marije Ehrlich: “Onze school is 5 jaar oud en dus nog in die sprankelende en enerverende pioniersfase. Bij gebrek aan routines blinken we uit in flexibiliteit en improvisatievermogen. De ouders die onze school oprichtten wilden een échte vrijeschool, maar geen stoffige; ze bedoelden daarmee één waar je gewoon goed leert lezen en reken én met de rijkdom van bezield onderwijs voor hoofd, hart en handen. Maar zonder sleetse vormen en dogmatische tradities.

 

 

De vraag is steeds: hoe kunnen we écht vrijeschool zijn in deze tijd? Het fundament van 100 jaar vrijeschoolonderwijs geeft stevigheid, maar ook ballast. Zoveel tradities en vaste vormen om tegen het licht te houden en om te vormen en zo weinig bezinningstijd in de hectiek van alledag!  Maar we zijn onderweg. Het Pinksterbruidspaar is niet meer voorbehouden aan de twee oudste kleuters, maar alle kleuters zijn bruid of bruidegom. Een non-binaire stagiair zette ons aan het denken en leverde een meer complete werkwoordspelling en ochtendspreuk op. De jaarfeesten en burgerschapsonderwijs staan de komende jaren hoog op de agenda. De kinderen van nu roepen ons ook op te veranderen. Want passend vrijeschoolonderwijs, dat moet wel aansluiten bij kinderen die steeds meer moeite hebben mee te komen in het geheel. We zijn samen op zoek, proberen dingen uit en benutten meer en meer ieders kwaliteiten. Want daar zit de energie en het enthousiasme. De hond van meester Kay helpt kinderen om bij zichzelf te blijven of moediger te worden. Bij project buiten de klas krijgen kinderen bij juf Madelein extra uitdaging én doen ze iets voor de klas of de school. De schoolwinkel is een feit en er wordt nu gewerkt aan een spel voor de klas. Klasdoorbrekend werken we aan taal en rekenen en zo zal er de komende tijd vast meer ontstaan.

 

 

De antroposofie blijft het vertrekpunt. Want waar vormen verouderen, blijkt de antroposofische  menskunde juist actueel. De werkzaamheid van ritmisch bewegen tijdens het leren, de gunstige werking van muziek en schrijven op het brein, het belang van natuur voor je gezondheid, veel inzichten uit antroposofie en wetenschap komen meer en meer samen. De ouders van deze tijd hadden dat ook al door: buitenonderwijs en bewegend leren zijn niet voor niets onze speerpunten. Elke woensdag krijgt de hele school buiten in de natuur les en de bewegende klas zetten wij in aangepaste vorm door tot in de 6e klas. Met lef en liefde bouwen we samen aan de vrijeschool voor kinderen van nu en de wereld van morgen.“

 

 

Wil je meer weten? Marije Ehrlich is bereikbaar op mehrlich@vrijeschoolcastricum.nl.

Geplaatst op door

Jaarfeesten op interculturele vrijeschool Waldorf aan de Werf

Op de interculturele vrijeschool in Amsterdam Noord zoekt directeur Jamilah Blom samen met haar team steeds naar verbindingen met de buurt, de stad en de pluriforme samenleving. De jaarfeesten bieden een aanknopingspunt om vanuit verschillende culturele tradities de jaarcyclus te beleven. Blom vertelt over haar zoektocht hierin: “Dit is het begin ons derde schooljaar. Drie jaar geleden zijn we begonnen als interculturele Waldorf school in Amsterdam Noord. Een school die aantrekkelijk is voor iedereen. We vinden het belangrijk dat alle kinderen en hun ouders zich welkom voelen. Hoe zorg je daarvoor? Dat is een van de vragen die we ons iedere keer weer opnieuw stellen.

 

Onze eerste stap was om te kijken naar onze jaarfeesten. Het vaste ritme van het jaar is belangrijk in de antroposofie en de jaarfeesten zijn een belangrijk onderdeel hiervan.

 

Wij hebben opnieuw gekeken en met elkaar besproken wat het feest voor ons betekent en wat nou echt de essentie is van het feest. Die kritische en nieuwsgierige blik is erop gericht ons denken te verdiepen en onze kennis te vergroten, waarmee wij onze feesten kunnen verrijken.

 

Het Michaelsfeest bijvoorbeeld, een prachtig feest over moed en oogsten. Hoe wordt in andere landen het oogsten gevierd? Welke betekenis heeft de draak in China? Welke verhalen over de herfst zijn er in andere landen te vinden? We hebben nu ons eigen herfstfeest ontwikkeld waarin Michaël, Jorina en de draak, moedspelletjes met een Chinese draak en een Chinees herfstverhaal met de kinderen gedeeld worden. De kleuters maken groentesoep met alles wat de oogst ons heeft gegeven en alle kinderen uit alle klassen mogen mee eten.

 

De lichtperiode is ook zo’n mooi thema dat op meerdere plekken terugkomt. In dat geval praten we over het lichtfeest in plaats van advent en kunnen zo ook aandacht besteden aan Chanoeka en Divali. Zo bouwen wij aan de gastvrije en inclusieve Waldorf aan de Werf in Amsterdam Noord.”

 

Wil je meer weten. Jamilah Blom is bereikbaar op directie@wadw.school.

 

Geplaatst op door

Nieuwe VO-vrijeschool in Arnhem

Begin september is de voorbereiding van de start van een vrijeschool voor voortgezet onderwijs in Arnhem begonnen. Leerlingen met een schooladvies vmbo basis/kader tot en met vwo zijn welkom. Deze vrijeschool is ontstaan uit een ouderinitiatief van de Parcival vrijeschool (PO) in Arnhem. De vrijeschool KGC in Nijmegen (VO) ondersteunt dit initiatief. 

Leerpark vrijeschool is een leerroute onder de vleugels van het bestuur van de Christelijke Onderwijs Groep. COG stelt middelen en ruimte beschikbaar op de locatie Leerpark in de wijk Presikhaaf. Het gebouw is ruim, licht en herbergt veel faciliteiten. De vrijeschool krijgt een eigen toren en ingang. 

Leerpark vrijeschool biedt een onderbouw havo/vwo aan (t/m 9e klas). Vmbo leerlingen kunnen eindexamen doen. Wim den Blanken, die eerder vrijeschool het Corberic in Deventer heeft opgericht en geleid, is aangesteld als de kwartiermaker. De ambitie is om volgend schooljaar met drie 7e klassen te starten. Wim zal de komende maanden invulling geven aan de inrichting van het onderwijs en de huisvesting en natuurlijk de werving van leerlingen. Ook zal hij de docenten gaan werven voor het team. 

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Wim den Blanken op w.den.blanken@bvs-schooladvies.nl en 06-20 82 45 04.

Geplaatst op door

Diversiteit en burgerschap

We verbinden ons sinds afgelopen schooljaar als BVS-schooladvies met het thema diversiteit en inclusie. In onze verkenning binnen dit thema kijken we naar eigen oordelen, onvermogens en grenzen, normen en waarden. Open staan voor de ander, nieuwsgierig zijn en weten hoe je met elkaar in gesprek gaat en blijft. Spannend om elkaar te blijven vinden als je elkaar kwijt dreigt te raken. 
 
Er ligt een opdracht voor de vrijescholen om met elkaar diversiteit en inclusie betekenisvol vorm te geven voor de leerlingen en te vertalen naar het curriculum en de vertelstof. Wellicht mooi om in deze Michaëlstijd stil te staan bij daar waar het spannend wordt.
 
Wil je met dit thema samen met ons van BVS-schooladvies aan de slag? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. En onze conferentie met dit onderwerp vindt plaats op 8 mei 2023. Lees meer en schrijf je in.

Kunstwerk: Hannah Osório Lobato, De vrijeschool Den Haag VO

Geplaatst op door

Beoordeling leerresultaten schooljaar 2022-2023



Als gevolg van de coronacrisis besloot de inspectie voor onderwijs om in schooljaar 2021-2022 de leerresultaten niet te beoordelen. Vanaf het nieuwe schooljaar zal de inspectie dit wel weer doen. In schooljaar 2022-2023 en 2023-2024 houdt de inspectie bij de beoordeling rekening met de effecten van de coronacrisis én normeringsverschillen tussen de verschillende eindtoetsen van de afgelopen schooljaren. Naast de signaleringswaarden hanteert de inspectie correctiewaarden bij de beoordeling van de leerresultaten. Op de website van de inspectie zijn de verschillende waarden per schoolweging weergegeven.

Wil je beter zicht krijgen op wat het nieuwe onderwijsresultatenmodel voor jouw school betekent? Wil je ondersteuning bij het analyseren van de opbrengsten, een verbeterplan maken passend binnen het vrijeschoolonderwijs of bijvoorbeeld in gesprek komen met jouw team over referentieniveaus? Neem dan contact op met Gerben Deenen op g.deenen@bvs-schooladvies.nl en 06-21 84 46 96.
 
Heb je al een analyse gemaakt en scoor je net boven de signaalwaarden die voor jouw school gelden, meld je dan aan bij Goed Worden, Goed Blijven Plus. Bij dit project van de PO-raad komen scholen in aanmerking voor begeleiding door een expert in het versterken van de eindopbrengsten. Dit traject wordt bekostigd.


Geplaatst op door

Daag je talentvolle, meer- en hoogbegaafde leerlingen uit!

Maak kennis met Acadin op 19 september 2022 via een gratis webinar of verken Acadin 10 weken gratis.

Het is van belang dat talentvolle, meer- en begaafde leerlingen onderwijs krijgen, waarbij ze aangesproken worden op hun niveau. Acadin is de  digitale leeromgeving  die scholen ondersteunt bij het vormgeven van verrijkingsonderwijs op maat. Acadin (>600 uitdagende leeractiviteiten) leert kinderen vaardigheden om tot oplossingen te komen, nieuwe ideeën vorm te geven en hoe ze talent optimaal kunnen ontwikkelen. En werken aan opdrachten uit Acadin is ook leuk!
 
Meer weten? Neem op 19 september 2022 (15.30 – 16.15 uur) deel aan het gratis webinar over Acadin of neem direct een proefabonnement en verken Acadin 10 weken gratis. Meer informatie en aanmelden: https://www.acadin.nl. De animatie legt in 2 minuten uit wat Acadin is en voor de school kan betekenen.
 
Naast Acadin biedt BVS-schooladvies op het gebied van hoogbegaafde leerlingen ook: Netwerk Hoogbegaafdheidsspecialisten: in het netwerk verdiepen we je kennis over hoogbegaafdheid, voeren intervisiegesprekken en ondersteunen je als de specialist in verbetertrajecten dat je op school uitvoert. 3 middagen – Utrecht – €389,- (kan ook binnen een stichting en andere locatie).Hoogbegaafdheid in de klas: met deze scholing vergroot je je kennis over onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen en ken je de pedagogische visie van de vrijeschool. Je weet hierdoor om te gaan met hoogbegaafden in de dagelijkse praktijk en kunt er morgen al mee aan de slag!Hoogbegaafdheidswaaier voor de onderbouw en de kleuters (€42,-): de opdrachten in de waaiers kun je inzetten als een korte opdracht tussendoor om de leerling te motiveren om een extra taak aan te gaan, maar ook als een opdracht om een langere tijd aan te werken of passend bij de zaakvakken in het periodeonderwijs.
Geplaatst op door

Nieuwe start…

We ontwaken langzaam uit een lome zomerperiode en richten ons vizier weer op het schoolse leven. We wensen eenieder een goede opstart van het nieuwe schooljaar!

Wil je naast het starten op school je nog opgeven voor een training op opleiding bij ons? Deze cursussen starten de komende twee maanden:

Taal


Rekenen


Regenboog


Opleidingen


Intern Begeleiders


Overig

Geplaatst op door

Differentiëren en raadsels ontsluieren

In de afgelopen jaren hebben we meerdere scholen begeleid bij differentiatie in de klas: om docenten te leren omgaan met verschillen tussen leerlingen in de klas. We nemen je in dit artikel mee in wat je kunt tegenkomen bij differentiëren. Het is soms moeilijk en vaak leuk.

‘Differentiëren vraagt een andere voorbereiding. Tijdens de les heb je je handen vrij om individuele leerlingen te helpen. Ik wist niet dat dit mogelijk was.’ – Docent Geert Groote College Amsterdam.

In een notendop komt het er op neer dat docenten bij het ontwerpen van hun lessen de leerlingactiviteit centraal stellen, zodat alle leerlingen uitgedaagd worden en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Dit lichten we toe aan de hand van vier onderwerpen die we in het artikel verder uitwerken:
– bewust, positief en planmatig
– raadsels ontsluieren
– gebieden om op te differentiëren
– geven van feedback

De docenten werken bewust, positief en planmatig met de cognitieve, sociaal-gedragsmatige en culturele verschillen en richten een aantal van hun lessen zo in dat deze verschillen tot hun recht kunnen komen. De standaard busopstelling wordt afgewisseld door vlotte wisselingen met tafeltjes tegen elkaar en daar in viertallen aan werken bijvoorbeeld. Het lukt sommige docenten om deze wisselingen binnen 1 minuut voor elkaar te krijgen. Met als bijvangst dat leerlingen even kunnen bewegen alvorens een nieuwe werkvorm te doen.

Bewust, positief en planmatig
‘Ik bereid nu mijn les voor door na te denken wat de activiteiten van leerlingen zijn en pas daarna bepaal ik welke instructie de leerlingen vervolgens nodig hebben.’ – Docent Vrijeschool De Kaap Rotterdam.

Differentiëren gaat over het bewust, doelgericht aanbrengen van verschillen in instructie, leertijd of leerstof binnen een (heterogene) klas met het oog op het grootst mogelijke leeropbrengst voor elke leerling. Het is dus een benadering waarbij docenten proactief hun curriculum, lesmethodes, bronnen, leeractiviteiten en eindproducten aan kunnen passen aan de diverse behoeften van de lerende (Tomlinson & Imbeau, 2010). Zij kunnen dit bijvoorbeeld doen door binnen de klas kleine homogene of heterogene groepen te vormen en passend onderwijsaanbod te creëren. Differentiatie gaat niet om de toepassing van een kunstje of een werkvorm. Het is een manier van denken over goed onderwijs, over lesgeven en over leren (Heacox, 2012). Het doel van differentiëren is om de ontwikkeling in brede zin te stimuleren (Coubergs e.a, 2013). 

Raadsels ontsluieren
‘Eigenlijk gek dat ik zo lang in de busopstelling heb gewerkt, zonder te zien hoe en wat leerlingen leerden. Nu wissel ik mijn lessen af en heb ik meer tijd om over de schouders van leerlingen mee te kijken.’ – Docent Waldorf Grotius Delft.

Elke leerling is uniek. Verschillen zijn er op veel gebieden. Leerlingen verschillen van elkaar in de hoeveelheid en soort cognitieve vermogens, interesses, leervoorkeuren, achtergronden en ervaringen. Deze verschillen zijn van invloed op wat een leerling kan leren, het tempo waarin hij leert en de ondersteuning die hij van docenten en anderen nodig heeft om goed te leren (Tomlinson, 1999).

Gebieden om op te differentiëren
‘Een mooi verhaal voor iedereen en daarna in werkvormen met elkaar aan de slag. Pas als leerlingen gezweet hebben, ben ik tevreden!’ – Docent Geert Groote College Amsterdam.

Differentiatie is op vele gebieden mogelijk. De volgende variaties zijn we tegengekomen: 

  • werkvorm
  • materiaal
  • tempo (van het leerproces)
  • moment waarop leerstof verwerkt wordt
  • moeilijkheidsgraad
  • volgorde van leeractiviteiten
  • mate van keuzevrijheid
  • inhoud: verdieping, (verbreding), verrijking
  • mate waarin uitleg / structuur wordt geboden
  • eindproduct 
  • leeromgeving

Geven van feedback
‘Leerlingen elkaar feedback laten geven, zorgt ervoor dat er een groepsleren ontstaat.’ – Docent Waldorf Grotius Delft.
Als onderdeel van de begeleiding hebben we expliciet ingezet op het geven van feedback. Een belangrijk kenmerk van differentiatie is het geven van feedback. Het geven van (persoonlijke) feedback helpt leerlingen bij het gevoel zicht te hebben op hun leerproces. Het reduceert onzekerheid en moedigt een hoger denkniveau aan. Het geven van positieve feedback en het hebben van hoge verwachtingen blijkt voor alle leerlingen (niet alleen de goed presterende leerlingen) effectief.
Feedback geeft idealiter antwoord op drie vragen:

  • Waar ga ik naartoe?
  • Hoe doe ik het?
  • Wat is de volgende stap?

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Elard Pijnaken op e.pijnaken@bvs-schooladvies.nl en 06-16 77 87 93.

Afbeelding: Leerkracht en beeldend kunstenaar Sandrine Wansink heeft in opdracht van de Bernard Lievegoed School in Maastricht tegels ontworpen om de toiletten gender neutraal te maken.