In de Metaalkathedraal in Utrecht is het goed toeven. Ooit gestart als een kerk of kapel, omgebouwd tot een metaalwerkplaats, metamorfoseerde het uiteindelijk tot een ontmoetingsplaats waarin de voorgaande bestemmingen nog duidelijk zichtbaar zijn. Een spirituele omgeving waarin beide beentjes ook makkelijk aan de grond blijven. Tussen hemel en aarde ontmoeten deelnemers aan ‘nieuwe vrijeschool-initiatieven’ elkaar hier op 29 november 2023. Om te leren van elkaar en om het afscheid van Hans Passenier van de BVS te vieren.
Doormiddel van korte pitches van 5 tot 10 minuten werden uitdagingen en vondsten gedeeld. Er werd gepitched door Mercurius Delft, Leerpark Arnhem, Young Waldorf Rotterdam, De Stern Rotterdam, Waldorf Utrecht en De Zeeridder Bergen op Zoom. De omvang van de initiatieven liep uiteen van een volledige schoolstichting voor mavo, havo en vwo tot de start van een kleine afdeling – een 7e en 8e klas – voor voortgezet vrijeschoolonderwijs. Sommigen bestaan al meer dan tien jaar, anderen zijn nog aan het werk om in 2024 te starten.
Ieder initiatief ging en gaat haar eigen weg; gemeenschappelijk is het verlangen of de droom om een prachtige en krachtige vrijeschool te scheppen. Vele wegen kunnen daartoe leiden. Elke weg biedt andere uitzichten, kansen en bedreigingen en elke route levert haar eigen bijzondere ervaringen en vondsten. Het delen hiervan was een feest. Niet alleen van herkenning, maar ook van verbazing en verwondering.
Vragen werden opgeroepen. Wanneer ben je ‘een nieuw initiatief’ en hoelang blijf je dat? Wanneer ben je een (echte) vrijeschool?
In het lezingenrondje werd met name gesproken over vrijeschool-afdelingen die niet onder een vrijeschoolbestuur starten maar onder, zoals we dat soms noemen: een ‘regulier bestuur’. Het proces van de eerste aanzet tot aan de wens om een volledige Bovenbouw (examenroutes mavo, havo en vwo) vorm te geven, kwam in drie fasen aan de orde.
Ook hier vragen. Hoe verhoud je je binnen zo een samenwerking tot elkaar? Welke kwaliteit heeft jullie vorm van samenleven – jullie symbiose? Heb je er beide voordeel bij of is er een partij die voordeel heeft en een andere partij met nadeel? Of beschouw je jezelf meer als een kamerbewoner: een gast waar de gastheer niet te veel nadeel van ondervindt?
De inhoudelijke bijdragen werden gelardeerd door een besmuikte lofrede op oud-BVS-directeur en onderwijsadviseur Hans Passenier. Het karakter en de inspanningen van Hans werden – in Goetheaanse zin, tussen geel en blauw – geschetst en gewaardeerd door zijn opvolger Elard Pijnaken. Fijntjes werd ook opgemerkt dat de man Hans, die eigenlijk geen afscheid wenst te vieren, dit genoegen maar liefst drie keer zou mogen smaken. ‘Kom je daarmee weg?’, vroeg de huidige aan de voormalige directeur. Of Hans hiermee wegkomt weten we nog steeds niet. De vraag werd door hem slechts indirect beantwoord. Na twee boeken te hebben geschreven, wil hij het drieluik in de nabije toekomst voltooien. En zijn derde boek gaat dan over, je raadt het al: nieuwe initiatieven.
Zo is de cirkel rond. Aan het einde van een lang en succesvol vrijeschoolbestaan, na het inspireren en ondersteunen van veel scholen en nieuwe initiatieven, eindigt het verhaal van Hans met een nieuw begin.
Rob van der Meijden
Programma
13.00u Inloop
13.15u Welkom en introductie – Elard Pijnaken
13.20u Pitch: Mercurius College (Janoes Vermeijden), Leerpark Arnhem (Wim den Banken)
13.30u Vondsten en uitdagingen nieuwe initiatieven – Nicoline de Vink, Rob van der Meijden en Hans Passenier
14.30u Pitch: Young Waldorf (Marije Kuijt), De Stern (Sandra Nederlof)
14.40u Pauze
15.00u Gespreksgroepen verdieping dilemma’s en mogelijkheden uit lezing
15.30u Uitkomst gespreksgroepen
16.00u Pitch: Waldorf Gregorius (Ron Dorreboom en Linda Scheeres), Zeeridder (Dorthy van der Male en Heidi Thieme)
16.30u Borrel
